23 lutego - Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją

23 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie. Jest też jedną z głównych przyczyn samobójstw.

Eksperci przewidują, że do 2030 roku stanie się także pierwszą najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie.  Na świecie choruje na nią aż 350 milionów ludzi, w Polsce - 4 miliony.

Celem Międzynarodowego Dnia Walki z Depresją

jest upowszechnienie wiedzy na temat zaburzeń depresyjnych.

Lepsze zrozumienie tego, czym jest depresja i w jaki sposób można jej zapobiegać i leczyć, pomoże zmniejszyć stygmatyzację związaną z tą chorobą i może zachęcić więcej osób do szukania pomocy

Depresja nie jest oznaką słabości. To choroba, która dotyka ludzi w różnym wieku, niezależnie od płci czy statusu społecznego. Depresja to nie chwilowe obniżenie nastroju, ale stan, który utrudnia bądź nawet uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Obniżony/obojętny nastrój, smutek, brak energii, utrata sprawności intelektualnej, pesymistyczne widzenie przyszłości, niska samoocena, brak zainteresowania czynnościami, które dotychczas sprawiały przyjemność, zaburzenia rytmów okołodobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania), zmniejszony/zwiększony apetyt to typowe objawy depresji. Depresja odbiera radość życia i jest przyczyną cierpienia nie tylko osoby chorej, ale też jej bliskich, którzy często nie rozumieją tego stanu i nie wiedzą jak pomóc.

Przyczyn depresji można szukać w wielu obszarach, ale najczęściej jest to kumulacja:

• czynników endogennych (genetycznych, metabolicznych),
• egzogennych (związanych z obciążeniem chorobami somatycznymi, przyjmowanymi z ich powodu lekami działającymi depresjogennie, uzależnieniem od leków uspokajających/nasennych, alkoholu, narkotyków),
• psychogennych – trudne wydarzenia życiowe, straty, zmiany.   

Depresję można i należy leczyć

Najkorzystniejsze są metody kompleksowe, obejmujące psychoterapię i farmakoterapię. Nowoczesne leki antydepresyjne działają skutecznie i są bezpieczne.

Depresja to choroba, która dotyka też dzieci, które w tej sytuacji, podobnie jak dorośli, wymagają specjalistycznego leczenia.  Niezbędna jest pomoc psychologiczna, a czasami także leczenie farmakologiczne pod kierunkiem specjalisty psychiatry dzieci i młodzieży.

Warto słuchać co i jak mówią dzieci oraz nastolatki. Ważne – zauważyć pierwsze objawy depresji, ponieważ łatwiej zapobiegać niż leczyć pełnoobjawowe zaburzenie.

GŁÓWNE OBJAWY: smutek, brak przyjemności (uczucie nudy – nic nie cieszy), utrata energii, a ponadto: poczucie bezwartościowości i winy, izolacja, brak nadziei, niepokój, złość, rozdrażnienie, gniew, dolegliwości   somatyczne.

Depresja jak wirus, dotyka całej osoby:

• Uczuć (w emocjach może dominować lęk i złość a nie smutek, wysoki poziom lęku, zwłaszcza przed przyszłością: „nie osiągnę tego, co chcę”, np. w kwestii wykształcenia – nastolatek spodziewa się niepowodzeń)

Uwaga! Złość, irytacja częściej się kojarzy z negatywnym zachowaniem a nie depresją

• Myśli (Negatywny obraz ŚWIATA - „Wszystko jest beznadziejne – nic nie może się zmienić”, Negatywny obraz SIEBIE - „Jestem bezużyteczna/y, bezwartościowa/y”, „To wszystko moja wina”, Negatywna WIZJA PRZYSZŁOŚCI – „Nigdy mi się nie uda”, należy zwrócić uwagę także na zainteresowanie tematyką śmierci, umierania, słowa, w stylu: mi już nic nie pomoże, egzystencjalne pytania o sens życia)
• Zachowań (m.in. trudności z podjęciem decyzji – podstawowych, spowolnienie lub pobudzenie psychoruchowe – może być na przemian; trudności z rozpoczęciem działania i łatwe męczenie się)

Zaburzenia zachowania: niepodejmowanie czynności lub zachowania ryzykowne, które mają przynieść szybką i doraźną poprawę samopoczucia

• Ciała (utrata energii - „nic mi się nie chce”, zaburzenia snu, apetytu, zmęczenie, osłabienie, dolegliwości somatyczne)

Jakie objawy powinny zwrócić uwagę?

• Drażliwość, chwiejność nastroju, impulsywność, poczucie pobudzenia, wybuchy gniewu, krzyku, skarg, niezrozumiałego rozdrażnienia lub płaczu.
• Obniżony nastrój, apatia, niechęć do aktywności, które wcześniej sprawiały dziecku/nastolatkowi radość.
• Niechęć do kontaktów z rówieśnikami i rodziną.
• Pogorszenie zdolności intelektualnych: problemy z koncentracją, pamięcią, trudności z nauką.
• Zmiana apetytu – jego brak, chudnięcie lub przeciwnie – objadanie się.
• Zbyt mało lub zbyt dużo snu. Nocna aktywność, niechęć do wstawania rano lub przedwczesne budzenie się.
• Poczucie nudy, beznadziei, uciekanie przed wysiłkiem, brak energii, bezczynność.
• Stałe uczucie napięcia, niepokoju i lęku.
• Zaniechanie dbałości o wygląd.
• Nasilony krytycyzm wobec siebie, brak akceptacji siebie, nadwrażliwość na sygnały odrzucenia, poczucie winy.
• Dolegliwości fizyczne – bóle brzucha, głowy, mięśni.
• Autoagresja, samookaleczanie się, odurzanie się (alkohol, leki, narkotyki).
• Zainteresowanie tematyką śmierci i samobójstw.

Gdy co najmniej 5 objawów podanych powyżej utrzymuje się, co najmniej przez dwa tygodnie, są silnie odczuwane, są stałe i mogą wyraźnie wpływać na zdolność do funkcjonowania w domu, w szkole, w pracy powinniśmy poszukać wsparcia specjalisty lekarza psychiatry lub psychologa

Przyczyną wystąpienia depresji, tak jak u osób dorosłych,  nie jest jakiś pojedynczy czynnik biologiczny czy jedno zewnętrzne zdarzenie.

Należy brać pod uwagę następujące uwarunkowania depresji:

• biologiczne, np. genetyczne (stwierdzono, że częściej chorują dzieci, których krewni także chorowali na depresję) lub nieprawidłowe działanie neuroprzekaźników w mózgu czy zaburzenia regulacji hormonalnej w organizmie;
• psychologiczne, które potocznie moglibyśmy nazwać cechami osobowości (np. niska samoocena, brak poczucia bezpieczeństwa, nieumiejętność radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami, słabe umiejętności społeczne);
• środowiskowe, dotyczące rodziny i szkoły, np. trudna sytuacja rodzinna, utrata ukochanej bliskiej osoby spowodowana śmiercią lub np. rozwodem rodziców, zła sytuacja materialna, nadużywanie alkoholu przez członków rodziny, brak bliskiej relacji z rodzicem, nieadekwatne oczekiwania co do osiągnięć szkolnych, przemoc w rodzinie, problemy szkolne, doświadczenie przemocy lub odrzucenia przez grupę rówieśniczą.

W Polsce dostępny jest bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

116 111 - czynny codziennie całodobowo

Zachęcamy do kontaktu ze specjalistami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełchatowie, ul. Czapliniecka 96 i korzystania z naszej oferty pomocy (konsultacje psychologiczne, terapia psychologiczna) – zgłoszenia osobiście w sekretariacie poradni lub pod numerem telefonu 44 632 28 74.